El temizleme jeli faydaları ve zararları
Antibakteriyel el dezenfektanı hijyenik el temizleme jeli hakkında bilinmesi gereken detaylar nelerdir? El temizlik jellerinin vücuttaki etkileri, zararları ve kullanım alanlarındaki faydaları için yazımızı inceleyebilirsiniz.
Genel adı hijyenik el temizleme jeli ya da antibakteriyel el dezenfektanı olarak bilinen ve son dönemde büyük bir ilgi görmeye başlayan hijyen ürünü el temizlik jeli artık sürekli kullanılan temizlik maddeleri arasına girdi.
Artık çoğumuz zararlı mikropların bulaşmasını azaltmak için el yıkamanın ne kadar önemli olduğunun farkına vardık. Bunun sonucu olarak piyasada birçok el temizleyici ürün sunulmaya başlandı. Çoğumuz sık sık cildimize yapışan mikropları ortadan kaldırmak amacı ile ellerimiz için sabun ve diğer mikrop giderici ilaçları kullanıyoruz.
Hijyenik el temizleme özelliğe sahip bu ürünler çoğunlukla sabun ve suya erişim imkanı olmadığında ya da iyice yıkanmaya yetecek kadar zaman olmadığında kullanılıyor. Bunlar genel anlamda elleri dezenfekte etme görevini üstlenmektedir. Bilimsel adı ise el sanitizatörü olarak geçer. Halk arasında ise el temizleme jeli olarak ifade edilir.
El temizleme jeli kullanımı için aslında iki soruyu dikkate almak gerekir. Zira bilinçli tüketici olmak her zaman en doğru seçimdir.
1- El dezenfekte edici ürünler el yıkama için uygun bir alternatif olabilir mi?
2- Bu el hijyeni sağlayan ürünler sabun ve su kullanma imkanı olmayan pozisyonlarda hastalıklara neden olan mikropları ortadan kaldırma etkisine sahip midir?
El temizleyici özelliğe sahip bu ürünler genel anlamda mikroplara karşı çözüm sunar fakat bu ürünleri kullanırken sınırlama yapmak büyük önem taşır. Hijyenik temizleme ürünleri aşırı kullanıldığı takdirde, farklı sağlık sorunlarına sebep olacak bazı dezavantajlara sahiptir.
Hijyenik el temizleme ürünleri niçin sık kullanılmamalı?
El temizleyicilerini sık ve sürekli kullanmamamızı gerektiren çeşitli sebepler vardır. Bunları kısaca maddeler halinde sıralayalım.
Bu ürünler zararlı madde Triclosan İçerir!
Birçok ticari el dezenfeksiyon cihazında, antibakteriyel özellikleri için kullanılan yaygın bir kimyasal, triklosan bulunur. Fakat bu kimyasal faydadan çok zarar verebilir. Zira bakterileri antibiyotiklere dirençli hale getirmeye katkı sağlayabilmektedir.
Mikrobiyal İlaç Direnci dergisi tarafından 2006 senesinden yayınlanmış olan bir araştırma neticesinde, triklosan içeren ürünlerin yaygın kullanımı, klinik düzeyde önem arzeden antimikrobik maddelere eşlik eden bir halk sağlığı riskine potastiyel oluşturabileceği ortaya koyulmuştur Frontiers tarafından Microbiology’de yayınlanan farklı bir 2014 çalışmasında da bu kimyasalın ilaç direnciyle ilişkili olduğunu belirtilmiştir.
2012 yılında yapılan bir araştırma, Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabında yayınlanmıştır. Bu araştırma sonuçlarında; kişisel bakım ürünlerin yapımında yüksek üretim hacmine sahip kimyasal bir madde olan triklosan bakterisit olarak kullanılıyor. Triklosan içeren ürünlerin çevre ve insan sağlığına karşı zararı artan bir endişe kaynağı olduğuna dikkat çekiliyor.
Çalışma neticesinde, kimyasalın özellikle de hassas ve duyarlı popülasyonlar üzerinde kas gücünü olumsuz yönde etkileyeme potansiyeli olacak şekilde kardiyak ve iskelet kasının kontraktilitesini zayıflatabileceğini dair bulgular elde edilmiştir.
Alkol Zehirlenmesine sebep olabilir!
El temizleyici ürünler triklosan içermese dahi bu onların, tamamen temiz oldukları anlamına gelmez.
Bazı el temizlik jeli türlerinin yapımında bir diğer aktif madde görevi üstlenerek, bakterileri öldürmek amacı ile antimikrobiyal olarak işlev gören alkol kullanılır.
Yaklaşık % 65 etil alkol içeren el temizleyicileri, bilerek ya da istem dışı yutulduğu takdirde vücuda zarar verir. Etil alkol; astım ve kronik dermatit sebebi olup, bağışıklık sisteminde işlev bozukluğu ile aşırı duyarlılıkla ilişkilendirilmiştir.
Birçok el dezenfektanı, bilinen bir nörotoksin olan bir petrokimyasal izopropil alkol içermektedir.
Norovirus’e karşı etkili değildir!
Diyare ve kusmaya neden olan Norovirus, çok bulaşıcı olma özelliğine sahip olup, herkesi etkileyebilecek kapasitededir. El temizleme ürünleri kişilerin birbirine norovirüsün bulaştırmasında koruma etkisine sahip değildir.
Uygulamalı ve Çevresel Mikrobiyoloji’de 2010 yılında yapılan bir araştırma yayınlanmıştır. Bu araştırma neticesinde patojen nakilinin kontrolünde alkol bazlı hijyen ilaçları vaadine rağmen, insan norovirüsüne nispeten etkisiz kaldığını bildirilmiştir.
Ayrıca Kanadalı Tıp Birliği Dergisi’nde 2011 yılında yapılan bir araştırma yayınlanmıştır. Bu araştırmada elde edilen bulgulara göre; su ve sabun yerine rutin el hijyeni için el temizleyici ürünleri daha sık kullanan sağlık çalışanları, norovirus salgınlarına 6 kat daha fazla maruz kaldığı ortaya çıkmıştır.
El temizleme jeli kirli ellerde etki sağlamaz!
El temizlik jeli kullandıktan sonra ellerimizin temiz olduğunu düşünebiliriz. Fakat işin gerçeğinde ellerimiz eğer çok pis ise, el temizleyicileri tüm kalıntıları veya mikropları temizleme görevini tam olarak yerine getiremeyecektir.
El dezenfeksiyon maddeleri son derece kirli ellerde işlevini yerine getirmez. Bu ürünlerin ambalaj etiketlerinde elinizi düzenli sabun ve ılık su ile yıkamanızı önerme sebeplerinden bir taneside budur.
Gıda Koruma Dergisinde yayınlanan 2010 tarihli bir araştırma; antiseptikler ve mendillerin her durumda işe yaramadığı ve hafif bir toprak yükünün var olması durumunda ve çoğu enterik virüsün karşısında daha az etki gösterdiği bulgusunu sunmuştur. Genel olarak ancak sabun ve su mevcut olmadığında El dezenfektanları kullanılması tavsiye edilmiştir.
Hijyenik el temizleme ürünleri sık kullanımı cilt kurutur!
Hem alkol esaslı olanlar hem de antibakteriyel el temizleyicileri cilt için zararlı etkiler gösterebilir. Özellikle hassas ciltlerde el sabanlaştırıcı ürünler aşırı kullanıldığı takdirde kuru ciltler sebebiyet verebilmektedir.
Bazı sabunlaştırıcı ürünler yüksek alkol içeriğine sahiptir. Bu da dış tabaka doğal yağının cildi soyabilmektedir. Bunun neticesinde cildin koruyucu bariyer işlevini engellenebilir ve cilt kuruluğu ile kızarıklık ve hatta deride soyulmaya sebep olabilir.
Antibakteriyel el temizleyicileri ayrıca; yanma hissi, kaşıntı ya da kuru cilt şeklinde cilt hassasiyetine sebebiyet verebilmektedir. Özellikle çok küçük çocukların derileri tahrişe daha yatkın olduğu için bu maddeler onlar üzerinde fazla kullanmamaya özen gösterilmelidir.
El temizlik jeli üretiminde bilinmeyen kimyasallar parfüme ekleniyor!
Birçok el dezenfeksiyon ürünü ayrıca rahatsız edici ve alerjilere ve hormon bozulmalarına bağlı olabilen kimyasal koku içerir. Sentetik kokular genel olarak hormonları taklit eden endokrin bozucular olan ftalatları içermektedir. Genital gelişimi bile değiştirebilme etkisi gösterebilmektedir.
Etiketinde esansiyel yağlardan türetildiği belirtilmediği takdirde bir ‘parfüm’ içeren el temizleyici ürünlerden kaçınmanız ve kokusuz olanlar arasında seçim yapmanız tavsiye edilir.
El temizleme jeli alerji arttırma ve tetikleme özelliğine sahiptir!
2011’de Çevresel Sağlık Perspektifleri’nde yayınlanmış bir araştırma; Triklosa kullanımına maruz kalan 18 yaşın altı çocukların mevsimsel alerjilere karşı daha hassas hale geldiğini ortaya koymuştur.
Ayrıca; Aşırı temiz çevrede bulunan ve el temizleyicisini sık olarak kullanan çocukların alerjilerinde bir artış gözlenmiştir. Ebeveynler, çocukların bakterilere maruz kalmasına izin vermemek ile sorumlu olarak antikor gelişmesine de yardımcı olacaktır. Bu, alerji ve otoimmün hastalığı riskini arttırmaktadır.
El temizleme jeli yanıcı olma özelliğine sahiptir!
Elle sanitize edici sıvıların büyük çoğunluğu yüksek oranda alkol içermesinden ötürü bu maddeler yanıcıdır.
Alkol jel halinde olsa bile yanabilir ve saydam mavi bir alev çıkarabilir. El temizleyiciler yandığında karbon monoksit ve karbon dioksit oluşumuna sebep olabilir.
Yangın riskini azaltmak için, alkollü temizleyici madde kullan kişiler, ürün kuruyana kadar jelli ellerinde ovmalıdırlar; Böylece yanıcı alkolün buharlaşır.
El dezenfektanı kullanımı için ayrıca dikkat edilmesi gerekenler:
Sanitizerli mumlar ile içi gazlı ev aletleri de dahil olmak üzere alevden uzak tutulması gerekir.
Bir el sanitizer ile ateş söndürülmesi gerekiyorsa, solunum koruma için önlem almanız önerilir.
En iyi koruma aslında; el temizlik jeli kullanımından ziyade düzgün bir şekilde su ve sabun ile yıkama sayesinde sağlar. Bu mümkün olmadığı durumlarda etikete göre kullanılacak el temizleyicileri bir miktar koruma sağlayabilir ve hasta olma şansını düşürebilir.
Bir elinizin avuç içine döktüğünüz jeli eşit miktarda uygulayarak ellerinizi birlikte ovun, her iki elin tüm yüzeylerini kaplayın. Ürünün tamamen kurumasını sağlamak için ovma işlemini yaklaşık 30 saniye sürdürün. Ayrıca eliniz kuruyana dek yiyeceklere dokunmamanız gerektiğini unutmayın.
İşin özü; Dezavantajları gidermek için aşırı miktarda el temizleyicisi kullanmanız faydadan çok zarar verebilir. Bilinçli tüketici olmak sağlık için çok önemlidir. Kullandığınız ürünler hijyenik temizleme jeli ve diğer temizlik ürünleri dahi olsa etki ve yan etkilerini bilerek kullanmanızı önerir, sağlıklı ve mutlu günler dileriz.
