Kaunos Kaya Mezarları

Kaunos Kaya Mezarları Köyceğiz bölgesindeki en önemli kültürel ve tarihsel miraslardan biridir. Köyceğiz sınırlarında olmasına rağmen Kaunos Kaya Mezarları Dalyan ile anılır. Kaunos Kaya Mezarları bölgenin en dikkat çeken tarihi yapıtlarıdır.

Tekne ile Köyceğiz’den İztuzu Plajı‘na uzanan güzergahta, Dalyan şehir merkezine geldiğinizde başınızı hafif sağa çevirince tüm görkemi ile Kaunos Kaya mezarları karşınıza dikilmektedir. Muğla‘nın Ortaca ilçesine bağlı bir mahalle olan Dalyan‘a gelen ziyaretçilerin gözü, önce çayın karşı yakasındaki kireç taşı yamaca oyulmuş, altı kaya mezarının unutulmaz görüntüsüne takılmaktadır. Geceleri projektörlerin sarı ışığında bir tabloya dönüşen bu anıt mezarlar, uygarlığın akıl ve santsal yaratıcılıkla yüceldiği, Klasik Dönem’in ölüm ve ölümsüzlüğü kaynaştırıp sonsuzluğa açtığı birer kapı gibidir.

Tapınak cepheli kaya mezarların hepsi ile diğer kaya mezarı tiplerinin bazılarında; mezar odalarının çevresi, kaya ile arasında dar bir koridor oluşturacak şekilde oyulmuş ve aynı işlem çatı kısmında da yapılarak yapı, ana kayaya sadece tabandan bağlı hale getirilmiş. Mezara bir niş içinde sergileniyormuş görüntüsü kazandıran, ama çok emek isteyen bu uygulama, sadece Kaunos’a ve etki alanı içindeki yakın çevresine özgüdür.

Kaunos Kral Kaya Mezarları geçmiş’in bizlere bıraktığı önemli kültürel miraslarımızdan olup Kaunos Kaya Mezarları tarihi geçmişi ile dönemin Kaunos mimari yapısı ve Kaunos yapı teknikleri hakkında bizlere önemli ipuçları sunmaktadır. Kaunos kaya mezarları tarihçesi incelenmesi aşamasında da dönemin hem mimari hem de kültürel yapısına ait yapıtlardaki  ipuçları ile dönemin toplum yaşamı hakkında da bilgi sahibi olabilmekteyiz.

Kaunos Kaya Mezarları içinde en büyüğü, Dalyan beldesi’nin karşısındaki grup içinde yer almaktadır. Dört sütunlu planlanan, ancak muhtemelen Büyük İskender’in Halikarnassos’u işgal edip Karya’yı ele geçirmesinin yarattığı politik ve ekonomik dalgalanmada yapımı başlangıç aşamasında bırakılan mezar, taş ustalarının çalışma yöntemi hakkında bizlere bilgi sağlamaktadır. İskele kurarak kaya yüzeyini düzelten işçiler, çatı, alınlık ve akratörleri tamamen bitirip sütun gövdelerinin üst kısmı ile sütun başlıklarını taslak olarak şekillendirmiş, ama iş tamamlanamamıştır.

Antik Kaunos Kenti döneminden günümüze ulaşabilen en önemli kalıntılar bu tapınak cepheli Kaunos Kaya Mezarları’dır.